Cinsel İşlev Bozukluğu Yaşayan Kadınlarda Geçmiş Travmatik Deneyimlerin Psikososyal Etkileri
Özet Görüntüleme: 4
/ 
PDF İndirme: 2
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17985397Anahtar Kelimeler:
Cinsel işlev bozukluğu, travma, psikososyal etkilerÖzet
Cinsel işlev bozukluğu yaşayan kadınlarda geçmiş travmatik deneyimlerin psikososyal etkileri, kadın sağlığı ve psikoloji alanında giderek daha fazla önem kazanan bir konudur. Cinsel işlev bozuklukları, cinsel isteğin azalması, uyarılma güçlüğü, orgazm olamama veya ağrılı cinsel ilişki gibi sorunları kapsayan çok boyutlu bir olgudur. Bu bozukluklar yalnızca biyolojik nedenlerle değil, bireyin geçmiş yaşantıları, psikolojik yapısı ve ilişkisel dinamikleriyle de yakından ilişkilidir. Özellikle erken dönemde yaşanan cinsel istismar, fiziksel şiddet, duygusal ihmal veya travmatik yaşantılar, kadının beden algısı, güven duygusu ve cinsel kimlik gelişimini olumsuz etkilemektedir.
Travma öyküsü bulunan kadınlarda sıklıkla düşük benlik saygısı, olumsuz beden imajı, suçluluk, utanç ve değersizlik duyguları gözlenmektedir. Bu psikolojik etkiler, cinsel isteğin azalmasına, uyarılma ve orgazm süreçlerinde güçlük yaşanmasına neden olmaktadır. Travmatik deneyimler, aynı zamanda çift ilişkisinde iletişim sorunları, duygusal mesafe ve güven eksikliği gibi faktörlerle birleştiğinde, cinsel yaşam üzerinde daha derin etkiler yaratmaktadır. Travma sonrası gelişen kaygı, kaçınma ve kontrol kaybı duyguları, vajinismus ve disparoni gibi ağrılı cinsel işlev bozukluklarının ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
Bu araştırma da elde edilen bulgular, geçmiş travmatik yaşantılara sahip kadınlarda cinsel işlev bozukluklarının görülme sıklığının anlamlı biçimde arttığını göstermektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, travma sonrası dönemde cinselliğe karşı isteksizlik, bedensel temastan kaçınma, güvensizlik ve partnerle duygusal uzaklaşma yaşadıklarını ifade etmiştir. Ayrıca, bu kadınlarda depresyon ve anksiyete düzeylerinin yüksek olduğu, cinsel doyumun ve yaşam kalitesinin azaldığı belirlenmiştir.
Psikoterapötik müdahalelerin, özellikle bilişsel davranışçı terapi, duyumsal odaklı terapi ve çift terapilerinin, travma sonrası cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde etkili olduğu görülmüştür. Bu yaklaşımlar, bireyin cinsel travmaya ilişkin olumsuz inançlarını değiştirmesine, kaygıyı azaltmasına ve partnerle güvene dayalı iletişimi yeniden kurmasına yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak, cinsel işlev bozukluğu yaşayan kadınlarda geçmiş travmatik deneyimlerin etkileri çok boyutlu biçimde ele alınmalı; biyolojik, psikolojik ve ilişkisel faktörleri içeren bütüncül bir tedavi yaklaşımı benimsenmelidir. Bu tür müdahaleler, hem bireysel iyileşmeyi hem de ilişkisel doyumu artırarak cinsel sağlığın yeniden inşasına katkı sağlamaktadır.
Referanslar
Aşcı, Ö., Demirgöz Bal, M. ve Koçoğlu, D. (2024). Kadınlarda travmatik deneyimlerin cinsel işlev bozukluklarına etkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 35(2), 115–128.
Aslan, E. (2013). Kadın cinsel sağlığı ve işlev bozuklukları. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
Atmaca, M. (2013). Cinsel yanıt fizyolojisi ve bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 453–469.
Aydın, B. (1998). Cinsellik ve toplumsal değerler. Ankara: Pegem Akademi.
Aydın, M. (2020). Cinsel sağlıkta psikososyal boyutlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 712–728.
Aydın, M. (2021). Psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu ilişkisi: Bireysel ve sosyal faktörlerin rolü. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 41(1), 35–52.
Aydın Beşen, F. ve Arslan, R. (2014). Aseksüalite ve hiperseksüalite: Temel kavramlar. Klinik Psikiyatri Dergisi, 17(4), 304–308.
Bakım, B., Özen, Ş., Ceylan, R. ve Yıldız, S. (2011). Çocukluk çağı cinsel istismarının kadın cinselliği üzerindeki uzun dönem etkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(3), 217–225.
Bancroft, J. (2009). Human sexuality and its problems (3. baskı). Edinburgh: Churchill Livingstone.
Bozdemir, H. ve Özcan, M. (2011). Cinsellik kavramına disiplinlerarası bir bakış. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 33(2), 145–154.
Bozkurt, A. (1996). İnsanda cinsellik ve psikodinamik süreçler. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Brotto, L. A. (2010). The DSM diagnostic criteria for hypoactive sexual desire disorder in women. Archives of Sexual Behavior, 39(2), 221–239.
Budak, S. (2014). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
CETAD (Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği). (2006). Cinsel yaşam ve sorunları (Ed. Şahin, D., Şimşek, F. ve Seyisoğlu, H.). İstanbul: CETAD Yayınları.
Çelik, Ö. ve Gürel, H. (2004). Vajinismus: Klinik özellikler ve tedavi yaklaşımları. Kadın Sağlığı Dergisi, 9(1), 45–53.
Çetin, R. (2022). Cinsel işlev bozukluklarının psikososyal etkenleri. Klinik Psikoloji Dergisi, 8(1), 61–75.
Çeri, M., Yılmaz, T. ve Soykan, C. (2008). Cinsel işlevlerin nörobiyolojik temelleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(3), 211–220.
Demir, E. (2020). Cinsellikte psikolojik faktörlerin rolü. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(1), 13–23.
Doğan, S. (2011). Kadın cinselliğinde psikolojik süreçler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 64(2), 145–156.
Erden, F. (2019). Yaşam kalitesi ve psikolojik sağlamlık ilişkisi. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 75–88.
Erdoğan, T. (2022). Cinsel sağlıkta psikososyal iyilik hali. Sağlık Bilimleri Dergisi, 31(3), 410–423.
Fiala, C., Lenz, S. ve Bob, P. (2021). Childhood sexual abuse and sexual dysfunction in women: A review. Frontiers in Psychology, 12, 642938.
Gölbaşı, Z. (2003). Kadın cinselliğine toplumsal yaklaşım. Kadın Çalışmaları Dergisi, 4(1), 88–99.
Gölge, Z., Yavuz, M. F. ve Kahveci, G. (2013). Türkiye’de cinsel istismar mağduru kadınlarda travma sonrası etkiler. Adli Bilimler Dergisi, 12(2), 109–120.
Gülsün Ak, G. ve Bozkurt, A. (2009). Cinsellik ve psikanalitik yaklaşımlar. Psikiyatri Dünyası, 13(1), 47–54.
Heiman, J. R. ve LoPiccolo, J. (1988). Becoming orgasmic: A sexual and personal growth program for women. New York: Simon ve Schuster.
İncesu, C. (2001). Kadın cinsel işlev bozuklukları: Tanı ve tedavi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 4(2), 83–92.
İncesu, C. (2004). Cinsel işlev bozukluklarında tanı ve sınıflama. Türk Psikiyatri Dergisi, 15(4), 302–310.
Janssen, E., Everaerd, W., Spiering, M. ve Janssen, J. (2012). The psychophysiology of sexual arousal in women with trauma history. Journal of Sexual Medicine, 9(3), 724–732.
Karakaş, Z. (2021). Kadın cinsel sağlığında psikososyal değişkenlerin rolü. Türkiye Klinikleri Psikoloji Dergisi, 9(2), 131–141.
Karsten, J., Both, S., Everaerd, W., Laan, E. ve Scholte, H. S. (2020). Neural correlates of sexual pain in women with genitopelvic pain disorder. NeuroImage: Clinical, 28, 102436.
Kaya, M. (2021). Cinsel doyumun yaşam doyumuna etkisi. Toplum Bilimleri Dergisi, 15(2), 90–108.
Kızıltepe, G. (2006). Kadınlarda cinsel ilgi ve uyarılma bozukluğu. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi, 3(2), 97–103.
Kulak, E. (2006). Cinsel yanıt döngüsü ve kadın cinselliği. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
Laumann, E. O., Paik, A. ve Rosen, R. C. (1999). Sexual dysfunction in the United States: Prevalence and predictors. JAMA, 281(6), 537–544.
Masters, W. H. ve Johnson, V. E. (1994). Human sexual response. New York: Harper ve Row.
Nayir, M. (2010). Kadınlarda cinsel ağrı bozuklukları ve psikolojik etkiler. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1), 58–67.
Ortaylı, N. (2001). Disparoni: Tanı ve tedaviye genel bakış. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Dergisi, 5(3), 145–150.
Özkan, S. ve Kızılkaya Beji, N. (2008). Cinsel işlev bozukluğu olan kadınlarda evlilik uyumu ve psikososyal faktörler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(2), 97–104.
Palacios, S., Castaño, R. ve Graziottin, A. (2008). Epidemiology of female sexual dysfunction. Maturitas, 61(2), 114–118.
Sayalı, C., Doğangün, B. ve Aras, S. (1997). Disparoni: Bir semptom olarak değerlendirme. Türk Kadın Sağlığı Dergisi, 3(1), 25–33.
Sungur, M. Z. (1998). Cinsel işlev bozuklukları: Tanı, nedenler ve tedavi yaklaşımları. Ankara: METU Yayınları.
Sungur, M. Z. (2004). Kadın cinselliği, toplumsal mitler ve cinsel doyum. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(1), 1–10.
Tiefer, L. (2001). A new view of women’s sexual problems. Journal of Sex and Marital Therapy, 27(2), 113–120.
Touloumis, S., Chivers, M. L., Brotto, L. A. ve Stephenson, K. R. (2019). Childhood sexual abuse and adult sexual functioning in women. Archives of Sexual Behavior, 48(5), 1321–1333.
Turan, E. (2020). Cinsel işlev bozukluklarının psikolojik etkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(4), 249–258.
World Health Organization (WHO). (2006). Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health, 28–31 January 2002, Geneva. Cenevre: World Health Organization.
Yıldız, S. (2018). Yaşam kalitesi ve cinsel doyum arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(3), 201–209.
Yılmaz, F. (2019). Cinsel sağlık ve psikolojik iyi oluş ilişkisi. Sağlık ve Toplum Dergisi, 29(4), 82–91.
Yetkin, S. (2011). Vajinismusun psikodinamik değerlendirmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 115–122.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 ASES INTERNATIONAL JOURNAL OF HEALTH AND SPORTS SCIENCES (ISSN: 3023-5723)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 